ไขข้อข้องใจ – ทำไม HDD/SSD/Flash drive ได้ความจุไม่ตรงปก

ประเด็นนี้นาน ๆ ทีจะมีคนเข้ามาสอบถามในเพจ แต่โอเคในบทความนี้ผมจะไขเรื่องราวให้กระจ่างเอง ว่าทำไมซื้อ HDD/SSD มาแล้วได้พื้นที่ไม่เต็ม

ปัญหาที่ผมเคยเจอ คือบางคนแจ้งมาว่าซื้อ SSD 512GB มา แต่พอฟอร์แมตเรียบร้อยกลับเหลือพื้นที่ให้ใช้เพียง 477GB ทำให้สงสัยว่าพื้นที่ที่เหลืออีก 35GB มันหายไปไหน

แนวคิดในเรื่องนี้ง่ายมากครับ เป็นคณิตศาสตร์มัธยมต้นเลย นั่นเป็นเพราะคอมพิวเตอร์ของเราคิดเลขแบบระบบเลขฐาน 2 (Binary system ที่มีแค่ 0 กับ 1) แทนที่จะเป็นระบบเลขฐาน 10 แบบที่เราใช้กันปัจจุบัน (Decimal system มี 0-9) 

ทีนี้ในวิชาฟิสิกส์ตอนมัธยมปลาย มีการแปลงหน่วยเพื่อตามคำนำหน้า เช่น kilo – จะหมายถึง 10^3 เท่ากับ 1,000 เพราะฉะนั้น ถ้าเราจะแปลงจาก 1 kilobyte เป็น 1 byte ก็ง่ายนิดเดียว ด้วยการเอา 1000 เข้าไปคูณ 

แต่จากกรณีการใช้เลขฐาน 2 ในคอม แทนที่คอมจะใช้เลข 1000 เข้าไปคูณเพื่อแปลง kilobyte เป็น byte มันกลับเอาเลข 1024 เข้าไปคูณ (มาจาก 2^10 ซึ่งเป็นค่าที่ใกล้เคียงกับ 1000 มาที่สุดแล้ว) ทำให้คอมมองว่า 1 kilobyte ต้องมี 1024 byte ถ้าไม่ครบตามจำนวนนี้ ตัวเลขที่แสดงจะลดลงครับ

ทีนี้ผู้ผลิต SSD/HDD/Flas drive เขาจะใช้เลขฐาน 10 มาเป็นตัวคูณ และที่โหดกว่านั้นคือเขาคิดลงมาในระดับ byte จากตัวอย่างแรก ซื้อ SSD 512 GB มาใช้ จะถูกแปลงเป็นเลขฐาน 10 ในระดับ byte ได้ดังนี้

512 GB x 1000 x 1000 x 1000 = 512,000,000,000 byte

พอนำมาใช้กับคอมพิวเตอร์ ที่มีตัวคูณ 1024 จะได้

512,000,000,000 byte / 1024 / 1024 / 1024 = 477 GB นั่นเองครับ

แล้วทำไมผู้ผลิตไม่ใช้ตัวคูณเป็น 1024 ซะเลยล่ะ จะได้เป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภค ?

นั่นเป็นเพราะจริง ๆ แล้วผู้ผลิตเข้าใช้หน่วยตามระบบ SI เช่น kilo, Mega, Giga แต่คอมระบบเลขฐาน 2 เราเรียกพวกมันว่า kibi, Mebi และ Gibi ดังนั้น ตัวย่อจริง ๆ ที่คอมใช้แทน GB ต้องเป็น GiB นั่นหมายความว่าผู้ผลิตไม่ได้ผิด เพียงแต่ใช้คนละหน่วยกับคอมนั่นเอง (ส่วนคอมโมเมมาใช้หน่วย SI เลยทำให้ผู้ใช้สับสน)

แต่คอมทุกเครื่องไม่ใช่ว่าจะเหมือนกันทั้งหมด อันนี้ผมแคปมาจากข้อมูลที่ทาง Apple ให้ไว้ 

แสดงว่าในตอนนี้ macOS, iPhoneOS และ iPadOS ได้ใช้ระบบเลขฐาน 10 ในการอ้างอิงขนาดของหน่วยความจำเป็นที่เรียบร้อย เพราะฉะนั้น ถ้าเราเอา SSD 512GB ตัวเดียวกันมาใช้ใน Macbook รุ่นปัจจุบัน เราจะเห็นความจุครบที่ 512 GB ครับ

ขอขอบคุณข้อมูลจาก https://www.makeuseof.com/tag/1-tb-931-gb-hard-drive/